merkez bankası nedir?

 14.02.2013 00:00

 “tanrı sabah erken kalkanlarla beraberdir’. ispanyol sözü.

merkez bankası, bankaların bankasıdır.

ne kadar sıkıcı bir tanımlama! doğru.

merkez bankası bir banka değil. bankaların bankası. merkez bankası başkanı ne iş yapar? başkan, kime karşı sorumludur? başkan, nasıl başkan olur? merkez bankası başkanı olmak için iktisat okumak, iktisat doktorası yapmak gerekli mi? başkan olmak için dünya iktisadı, finans, mikro iktisat, ekonometri, disiplinlerinde okuma yapmaya gerek var mı? başkanın yüksek bir sezgi gücüne sahip olması gerekli midir? merkez bankası başkanı, ne tür bir danışmana ihtiyaç duyar? türkiye cumhuriyet merkez bankası başkanı, ankara’nın ulus semtindeki genel müdürlük binasından çıkıp on /onbeş dakika yürüyerek hergele meydanına gider mi? o meydanda karşılaştığı fakir insanlarla konuşur mu? merkez bankası başkanı abdülhamit’in okuduğu finans kitaplarını okur mu?

bir soru daha. merkez bankası başkanı ece ayhan okumuş mudur?

ya sencer divitçioğlu anlatıyor kitabını?

para iktisadı, ekonomi biliminin en zor dalıdır. zor bir alandır. para iktisadını kavramadan makro-iktisadın anlaşılması imkânsızdır. the teori, yaşayan en önemli türk iktisatçılarından olan, dr.yılmaz akyüz’e aittir. dr.yılmaz akyüz, ünlü değildir. iktisatçıdır.

2011 yılında princiton university yayını, inflation targeting lessons international experience, başlıklı bir kitap var. dr.ben bernanke.

the kitap türkiya iktisadının gündemindeki bir meseleyi tartışıyor. merkez bankası, iktisadi büyüme amacını amaç edinmeli mi? iktisadi büyüme, fiyat istikrarı ile birlikte hedeflenmeli mi? kitaptaki yanıt, açık olarak, hayır, oluyor. şu: eğer, iktisadi büyüme, fiyat istikrarı ile çelişkili ise, iktisadi büyüme hedeflenmemelidir. dr.ben’e göre, merkez bankası yalnızca ve yalnızca fiyat istikrarını hedeflemelidir.

şimdi dünya iktisadında başka bir hava var. merkez/ zengin ülkelerdeki iktisadi kriz, politikacıları zorluyor. potikacı, merkez bankası’ndan fiyat istikrarı hedefinden vaz geçmesini istiyor.

hükümetin iktisat idaresi ile merkez bankası başkanı arasında çelişki var. iktisadi konjonktür zorluyor.

iktisadi büyümenin düşük sayılarda gerçekleşmesi ve ekonominin yerinde sayması, nüfus artış hızı kadar iktisadi büyüme, hükümeti zorlayacaktır. hükümet, step the gas, istiyor. gaza basalım. para arzını artıralım. Toplam talep yükselsin. merkez bankası başkanı, mutlu olmayacaktır.

ya da merkez bankası başkanı, hedef olarak, iktisadi büyüme’yi seçecektir. o durumda, fiyatlar biraz yükselebilir. yükselsin. dünya iktisadı, savaş koşulları kadar olağanüstü bir devrededir.

bir soru: hükümet, halka karşı sorumludur. merkez bankası başkanı kime karşı sorumlu?

hissedarlara karşı. the cümle, kimseyi mutlu etmez.

insanların mutlu olmaya ihtiyaçları var.

selâm ile.